Gebelik ve Tiroid

Tiroid Hastalığında Sağlıklı Hamilelik Ve Zeki Bebekler

Tiroid hastalığı olan bireylerin kolay hamile kalamıyacağı ve sağlıklı bebeklerinin olmasının kolay olmadığı yönünde toplumda yanlış bir inanış dolaşmaktadır. Bu inanışta tiroid hastalığına yakalanan doğurganlık dönemindeki pek çok bayan hastayı tedirgin etmekte ve korkutmaktadır. Oysa ki tiroid hastalığı olan hastalar hamilelik için endokrin uzmanları tarafında hazırlanır ve hamileliğe uygun olan tiroid hormonlarına ulaşılınca ve uygun tedavi altında hamile kalmalarında herhangi bir sorun olmamaktadır. Ancak hamilelik süresince de annenin ve bebeğin sağlıklı olması açısından 4-6 haftada bir endokrin uzmanı tarafından yakın takip edilmeleri gerekmektedir. Bu şartlar sağlandıktan sonra sağlıklı bir hamilelik ve sağlıklı bir bebek sahibi olmak kaçınılmazdır.

Hamilelikte tiroid fonksiyonlarının bu hastalıkların hamileler ve bebekleri üzerine olan istenmeyen etkilerinin önlenmesini sağlamaktadır. Son zamanlarda önerilen hamlelik planlayan sağlıklı kadınların tiroid hormonlarını kontrol ettirmeleri veya kadın-doğum uzmanlarının hamileliğin başlangıcında rutin olarak tiroid fonksiyonlarını araştırmaları erken tanı olanağı sağlayarak bebekte görülebilecek komplikasyonları önlemektedir. Yapılan birçok araştırmada tiroid fonksiyon bozukluklarının bebeğin beyin gelişmesini önlediği ve bazı anomalilere neden olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle, anne adaylarının hamilelik öncesi, hamilelik döneminde ve sonrasında tiroid fonksiyonları hakkında bilgi sahibi olması gerekir.

Hamilelerde en sık görülen tiroid hastalıkları

• İyot eksikliğine veya kronik tiroidite bağlı hipotiroidi (hashimato tiroiditi) ve
• Hipertiroidi (zehirli guatr) ve noduler guatr görülür.

Doğum sonrası da 4-6. ayda post-partum tiroidit dediğimiz bir tiroiditte sık karşımıza çıkan bir durumdur . Onun için doğumdan sonraki bu dönemde mutlaka hamilelerin tiroid hormonlarının kontrolden geçirilmesinde fayda vardır.

Tiroid hastalığı olmayan bir kadında bile gebelik sırasında birçok hormonal değişiklik ortaya çıkar. Bu değişiklikler iyot eksikliği olan veya olmayan bölgelerde farklılık gösterir. Hamileliğin erken döneminde iyodun böbrekten fazla atılımı nedeni ile hamilelerin iyot gereksinimi artar. İyot yetersizliği olmayan bölgelerde iyoda gereksinim olmaz. İyot yetersizliği olan bölgelerde ise iyodun böbrekten atılımı azalarak bu ihtiyaç karşılanmaya çalışılır. İyot yetersizliğinin karşılanması için birçok ülkede olduğu gibi son zamanlarda ülkemizde de sofralık tuza iyot katılmaktadır.

Yeterli iyot alamayan hamilelerde tiroid fonksiyonlarında bazı değişiklikler ortaya çıkar:

• Serbest T4 normalin alt sınırına düşer,
• TSH düzeyi normalin üst sınırına çıkar,
• Hamilelik ilerledikçe Tiroglobulin’in (Tg) kandaki düzeyi artar,
• Anne ve çocukta guatr gelişebilir.

Gebelikte en önemli hipotiroidi nedeni hashimato tiroiditidir

Tiroid fonksiyonları normal, antikorları (anti Tg ve anti TPO) yüksek olan tiroiditli hamilelerde düşük oranı normale göre 3-5 kat daha fazladır. Bunun sebebi tam olarak bilinmemektedir. Tiroit fonksiyonlarında hafif yetersizlik olması durumunda Levotiroxine (Tefor, Levotiron, Euthyrox veya L-Thyroxine ) tedavisi uygulanır.

Antikorları yüksek olan hastalarda tiroid fonksiyonları yani serbest T3 ve T4 seviyesi normal olsa bile birçok hamilede hamilelik süresince tiroid fonksiyonlarında giderek bir bozulma görülür. Tedavi edilmeyen hamilelerin bazılarında doğuma yakın serbest T4 seviyesinde düşme görülür. Bu hastalarda TSH ve anti TPO seviyeleri hamilelikten önce belirli bir düzeyde ise (TSH seviyesi >2, AntiTPO >1000) doğumdan önce hipotiroidi gelişir. Bu hastalar yakından takip edilerek tedavi edilir ve böylece hem annede hem de çocukta hipotiroidinin istenmeyen kötü etkileri önlenmiş olur.

Annedeki hipotiroidi bebekte birtakım ciddi psiko-nörotik sonuçlara neden olur. Bunun nedeni hamileliğin birinci yarısında çocuğun gelişmesi için anneden eş (plesanta) yolu ile çocuğa geçen tiroid hormonlarının azlığıdır. Gebeliğin ikinci yarısında annedeki tiroid hormon azlığı çocuğun IQ’sunun normale göre düşük olmasına, tedavi edilmeyen hamilelerde ise çocuğun IQ’sunun normalden çok daha düşük olmasına neden olur. Tedavi edilen vakalarda ise çocuğun IQ’su normaldir. Hamilelerde görülen tiroid hormon yetersizliğinin en sık sebebi Hashimoto tiroiditidir. Hafif veya subklinik hipotiroidinin de beynin normal gelişmesini engellediği ileri sürülmektedir. Hamilelik sırasında hipotiroidi tespit edilen hastalar süratli bir şekilde tedavi edilir. Bunun için özellikle herhangi bir hastalığı olmayan vakalarda levotiroksin (Tefor, Euthyrox veya Levotiron) hasta ötiroid oluncaya kadar yüksek dozda verilir. Hasta 4 haftada bir tiroid hormonlarına bakılarak doz ayarlanır. Levotiroksin dozu hastadan hastaya değiştiğinden her hasta için uygun dozlar bulunmaya çalışılır.

Gebelikte görülen hipertiroidi (zehirli guatr) nedenleri:

Hamilelerde hipertiroidiye (T3 ve T4 yüksekliğine) neden olan en sık iki hastalık vardır:

• Basedow –Graves ve
• Hamileliğin geçici hipertiroidi durumudur. Hamileliğin geçici hipertiroidisinde plasentadan salgılanan ve TSH etkisine benzer etki gösteren hCG (human corionic gonadotropin) hamileliğin ilk yarısında geçici olarak hipertiroidiye neden olur. Takip yeterlidir. Hamileliğin 2. trimestrinden itibaren normale dönmeye başlar.

Hipertiroidi hastalığı bazı hastalarda hamile olmadan önce mevcut olup tedavi başlanmış olabilir. Bu hamilelerde tiroid fonksiyonları (serbest T4, TSH ve TSHR antikorları) normalleşmeden endokrin uzmanları hamileliklerine izin vermez ve hamilelik süresince ve doğum sonrasında da çok yakın takip edilirler. Endokrin uzmanı tiroid hormonlarını dengede tuttuğu sürece hastalığın anne ve bebeğe herhangi bir zararı olmaz. Bazı hamilelerde ise hastalık hamilelik sırasında ortaya çıkar. Hastalık ağır seyreder ve tedavi edilmezse:

• Preeklampsi,
• Erken doğum,
• Doğum anomalileri,
• Çocukta guatr ve
• Hipertiroidi gibi istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir.

Erken tanı konulan ve yeterli şekilde tedavi edilen hamilelerde ise çocuk ve anne de herhangi bir zarara yol açmaz.

Tedavi

Esas tedavi antitiroit ilaçlarla (Propycil veya Thyramazol ) yapılmaktadır. Bu ilaçlar içerisinde plasentadan daha az geçen Propycil olduğu için daha fazla tercih edilir. Verilen ilacın dozu çok önemlidir. Küçük dozların anne ve bebeğe zararı yoktur. Verilen dozun fazla olması bebekte guatra neden olabilir bu nedenle konunun uzmanı endokrin uzmanlarınca annenin yakın takibi önerilir. . Propycil daha az olmak üzere her iki ilaç da meme sütüne geçer. Küçük dozlarda alınan bu ilaçların bebeğe herhangi bir zararı olmamakla beraber bu çocukların zaman zaman tiroit açısından kontrol edilmeleri gerekir.

Hamilelik sırasında tespit edilen tiroiD nodüllerinin takibi nasıl olmalıdır?

Tiroid fonksiyonları normal olan hamilelerde tiroit nodülü bulunmasının hamileliğe ve bebeğe herhangi bir zararı olmaz.

Hamilelerde nodül tespit edilmesi durumunda tiroid kanseri açısından araştırılması gerekir. Bunun için ultrasonografi ve ince iğne aspirasyon biopsisi (İİAB) yapılr. İİAB genelde şu durumlarda yapılır.

• Nodül bir santimetreden büyükse
• Hamilelik sırasında nodül giderek büyüyorsa
• Boyunda ele gelen lenf nodülü varsa

Kanser açısından şüpheli veya kesin kanser tanısı konan hamileler hamilelik sırasında (ikinci 3 aylık zamanda) veya doğumdan sonra opere edilir. Hamilelikte ortaya çıkan tiroid kanserleri daha selim seyretmektedir.

Detaylı bilgi almak yada Randevu talepleriniz için 0(232) 463 62 62 numaralı telefon numarasından ulaşabilirsiniz.